Hac, İslam’ın özetidir. En güzel kıvamda yaratılan insanın kader senaryosuna göre şekillenen yaratılış macerası bilinmeden İslam anlaşılamayacağı gibi onun özeti olan Hac da kavranılamaz.
Yüce Allah, ibadetle yükümlü Halife varlık olarak ilk Âdem’i yaratacağını meleklerine bildirir. Onlar da yeryüzünü ifsat ederek, başta temel haklar ve özgürlükler olmak üzere, ilahi buyrukları çiğneyecek ve kan dökecek, özetle Füsuk yapacak bir canlı mı yaratacağını sorarlar ve “Biz Seni hamd ile tesbih ve takdis ediyoruz” derler. Allah insanı yaratır. Füsuk yapacak olmakla nitelendirdikleri ilk insan Âdem’e saygı secdesine varmalarını Meleklerine emreder. Melekler arasında yaşayan İblis, Âdem’den üstün olduğu gerekçesiyle saygı secdesine varmaz. Varamadığı için de yerilir, taşlanmaya mahkûm edilerek ilahi huzurdan kovulur. Talebi üzerine Allah tarafından İblise Kıyamet Günü’ne kadar yaşama ve Âdemoğulların saygı secdesine layık halis ve de şükredici kullar olmayacaklarını kanıtlama ruhsatı verilir.
Allah Âdemi ve eşi Havva’yı Cennet’ten koyar. Onlara; diledikleri gibi yiyip içmeleri, fakat İblis’i düşman tanımaları ve gösterilen ağaca yaklaşmamaları, Kur’ani anlatımla Refes yapmamaları (cinsel ilişkiye girmemeleri) emredilir. İblis, ilk icraatını yaparak Âdem’i etkiler, ona ilahi yasağı unutturur ve onlara yasaklanan ağaçtan yedirir; Refes yaptırır. Böylece kendisi ile birlikte Âdem’le Havva’nın bulundukları Cennet’ten çıkarılmasına sebep olur. Birbirlerine düşman olarak yeryüzüne indirilirler. Kur’an’ın işaretlerine göre Âdem’le Havva Mekke Arafat’ta hayata başlarken İblis de Mina’da mekân tutar.
Allah tarafından onlara ve onların şahsında Âdemoğullarına Peygamberler aracılığıyla İslam Hidayeti geldiğinde, ona inanıp uyacakların korku ve hüzün duymayacakları ve Cennet’le mükâfatlandırılacakları vaadi yapılır. Yaradanın egemenliği tanımayıp buyruklarını yalanlayacakları da Cehennemlik olacakları bildirilir. Böylece İslam Dini, ilk insan topluluğuna Peygamber kılınan Hz. Âdem aracılığıyla insan hayatına girer.
Allah’ın kendisini birleyen kulları için İslam’ın özeti olarak yüklediği Hac, ihrama girmekle başlar. Hac’la kişi erkek olarak Âdem ve kadın olarak Havva rolüne çıkarılır. Mekke-Mina-Arafat çizgisinde O’na yaratılış, Cennet’ten çıkarılış ve İblisle birlikte sürülüş macerası yaşatılır. Cennet’e dönüş için yaratılış amacı olan ibadetin ancak İslam’la gerçekleştirebileceği gerçeği öğretilir. İhram yasaklarına riayetle kişi ilk ana görevini yapmak üzere insanlık hayatının başladığı Arafat’a gider. Evrensel nitelikli bir insanlık kongresi olarak dirilişi ve Kıyamet içtimaını da çağrıştıran Arafat vakfesinde hazır bulunur. Meleklerin bozgunculuk yapıp kan dökecekleri şeklindeki yanılgılarını kanıtladığı için de Allah’ın Meleklerine karşı iftihar ettiği kullar arasına girer.
Âdem veya Havva rolündeki kişi Arafat’tan sonra baş şeytan İblisin yerleşim ve yönetim merkezi edindiği Mina’ya gelir. Hz. Âdem’in şahsında insana yönelik saygı secdesi emrine aykırılığı sebebiyle Allah’ın recme (taşlanmaya) mahkûm ettiği İblisi Hac görevi olarak taşlar. İblis’in yönetiminde insanlara şer aşılamak için görevlendirilmiş olan küçük ve büyük Şeytan sembollerine taş yağdırır. İblis’i ve ona bağlı şeytanları taşlayıp düşman bilmekle de bir diğer ana İslami görevi yapmış olur.
Hac öncesi dönemin günahlarından arındıracağı inancıyla saçlarını keser-kısaltır. Erdirildiği hac yapma nimetinden ötürü kurban keser.
Taşıdığı öze Meleklerin saygı secdesine vardırıldığı en güzel kıvamda yaratılmış varlık olarak yüceliğini koruyabilmenin ve Cennet’e dönüş yapabilmenin ancak Allah’ın buyruklarına itaatle sağlanabileceği inancıyla Allah’ın varlığı, birliği ve rızasını temsil eden Kâbe’yi tavafa yönelir.
Allah’a hamd ile O’nu Tesbih ve Takdis ederek ibadet görevini yapmak için Tavafa başlarken yapacağı Tekbir’li selamlama ile görevli meleklere özel kulluk görüntüsü verir ve kulluk sözleşmesi imzalar. Tavafıyla hayatını halk içinde ve halkla beraber ibadet bilinciyle yaşayacağının uygulamasını yapar. Çokluğu yansıtan dönüşleriyle Allah’a kulluğunu bir ömür boyu sürdüreceği bilincini pekiştirir. Tavafın ilk üç dönüşünde güç yansıtıcı dönüşleriyle yaşadığı toplumda kuvvetli olmanın gerekliliğine inancını yeniler. Bir önceki köşe ile Hacerul-Esved köşesi arasında Hz. Peygamberin yaparak örneklendirdiği Kuran öğretisi olan dua ile birini diğerine feda etmeden dünya ve ahiret güzelliklerini birlikte ister. Kulluğunu sürdürebilmesi için gereken sabrın eğitimini almak üzere sayih bir cariye ve de sabır abidesi olan Hacer’in manevi izinde Sa’ye koyulur.
Ve kulluk şuuru içinde yaşayacağı andını pekiştirmek için Veda tavafını yapar. Allah’a hamd ile O’nu tesbih ve takdis etme ana İslami görevini de yapmış olarak Mekke’den ayrılır.
İslam’ın özeti olan Hac, sırasında ihramlı iken cinsel eylemlerden ve günahlardan korunursa o, anasının onu doğurduğu günkü gibi günahsız olur. Kabul olunacak Haccın mükafatı ancak Cennet’tir.
En doğrusunu Allah bilir.
