Arafat, Haccın rükünlerinden olan Arafat vakfesinin yapıldığı yerdir. Arafat Mekke’nin 21 km. doğusunda, Tâif dağ yolu üzerinde ova görünüşünde düz bir alandır. Doğu, kuzey ve güneyindeki dağlar bu ovayı kuşatmış, bu dağlardan Arafat’a bitişik olanlar Arafat’tan sayılmıştır. En uç noktaları arasında doğudan batıya 6,5 km., kuzeyden güneye de 11-12 km. uzunlukta olan bu yerin tamamı 13,68 km2’dir Batısında Hz. Peygamber’in Veda Haccı’nda konakladığı yere yapılan Nemire Mescidi, doğusunda ise Rahmet Tepesi bulunmaktadır.
Buraya Arafat denilmesiyle ilgili olarak birçok rivayet aktarılır. Hz. Âdem ile Hz. Havvâ’nın yeryüzüne indikten sonra burada buluşup tanışmalarından dolayı bu ismin verildiği anlatılır. Diğer bir rivayete göre ise Cebrâil’in Hz. İbrâhim’e haccın nasıl ve nerelerde yapılacağını öğretirken Arafat’a geldiklerinde ona, “Arefte?” (anladın mı, tanıdın mı?) diye sormuş, o da “Areftu” (anladım, tanıdım) demiş, bundan dolayı buraya Arafat veya Arefe denmiştir.
Arafat sahasının tamamı Hil bölgesindedir yani Harem sınırları dışında kalmaktadır. Harem sınırının bittiği yer ile Arafat arasında Urene vadisi bulunmaktadır. Günümüzde Harem sınırının bittiği noktalar uyarı levhalarıyla işaretlenmiş, Arafat sınırı da büyük sınır taşlarıyla belirlenmiştir.
Kur’an-ı Kerim’de Arafat’tan bahsedilerek şöyle buyrulmuştur:
“Vakfenizi tamamlayıp Arafat’tan Müzdelife’ye doğru coşkuyla akınettiğinizde Meş’arı Harem civarında Allah’ı zikrediniz”. (Bakara 198) Dünya’nın her tarafından gelen Müslümanlar, Zilhicce ayının 9. günü (Arefe günü) Hac ibadetinin en önemli farzı olan Arafat Vakfesi için bu meydanda toplanırlar ve güneş batıncaya kadar burada ibadet ederler. Sevgili Peygamberimiz: “Hac Arafat’tır ve Arafat’ın her tarafı vakfe yeridir” sözleriyle bu mekanın önemine işaret etmiştir. Arefe günü güneş batıncaya kadar Arafat’ta kalmak vâciptir; güneşin batmasından sonra da Müzdelife’ye doğru yola çıkılır.
Daha önceleri Arafat’ta bahçeler, arefe gününde Mekkeliler’in gelip oturduğu güzel evler bulunuyorduç Ancak zamanla bunlar yok olmuştur.
Hac ve umre turlarında bu güzel mekan ziyaret edilmektedir.
